ZUS podważa zwolnienia lekarskie i mówi o pladze oszustw

Spis treści

• Jak wygląda kontrola?
• Wyniki kontroli w województwie
• Wyniki kontroli zwolnień w kraju 
• Co ludzie robią na zwolnieniach? 
• • Nadal najczęściej zwolnienie lekarskie traktowane jest jako forma urlopu, co skutkuje wyjazdami np. zagranicznymi.
• Czy pracodawca może skontrolować zwolnienie lekarskie?

Dzięki kontrolom zwolnień lekarskich udało się odzyskać 8,5 mln zł — wynika raportu opublikowanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Co robią ludzie chorzy na zwolnieniach? Tańczą, pracują, budują garaże. Poczytajcie.

Oszustwa na zwolnieniach lekarskich – wyniki kontroli. W regionie ZUS odzyskał 8,5 mln zł. 

— Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma ustawowy obowiązek kontrolować zwolnienia lekarskie, a także obniżyć wysokość świadczeń chorobowych po ustaniu tytułu ubezpieczenia — wyjaśnia Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

W okresie od stycznia do września 2024 roku w województwie kujawsko-pomorskim wstrzymano, zwrócono lub obniżono świadczenia chorobowe na łączną kwotę 8,5 mln zł, a w skali całego kraju kwota ta przekroczyła 188,7 mln zł.

Jak wygląda kontrola?

W ramach swoich uprawnień ZUS prowadzi dwa rodzaje kontroli zwolnień.

• Pierwsza z nich dotyczy prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego. Kontrolujący sprawdzają, czy osoba korzystająca ze zwolnienia, a tym samym z świadczenia chorobowego, nie wykonuje pracy ani innych czynności, które mogłyby być sprzeczne z zaleceniami lekarza i utrudniać powrót do zdrowia.

— W przypadku sprawowania opieki, kontrolujący muszą również ustalić, czy poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny, którzy mogą zapewnić opiekę dziecku (z wyjątkiem dzieci do 2. roku życia) lub choremu członkowi rodziny – informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

• Drugi rodzaj kontroli dotyczy prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy. Lekarze orzecznicy ZUS sprawdzają, czy osoba korzystająca z e-ZLA nadal jest chora i czy konieczne jest przedłużenie zwolnienia, czy też należy je skrócić.

Wyniki kontroli w województwie

W województwie kujawsko-pomorskim, od stycznia do września 2024 roku, dwa oddziały ZUS (bydgoski i toruński) przeprowadziły blisko 24,2 tys. kontroli zwolnień.

Łącznie kwota obniżonych i cofniętych świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w tym okresie wyniosła 8,5 mln zł, co stanowi wzrost o 1,7 mln zł w porównaniu do ubiegłego roku.

Wyniki kontroli zwolnień w kraju 

W całej Polsce, od stycznia do września 2024 roku, ZUS przeprowadził 376,1 tys. kontroli osób posiadających zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy. Zakończyły się one wydaniem 27,8 tys. decyzji wstrzymujących dalszą wypłatę zasiłków chorobowych na kwotę niemal 40 mln zł. Po ustaniu tytułu ubezpieczenia ZUS obniżył wypłaty o 148 mln 744 tys. zł, co dotyczyło 83,9 tys. osób. Łączna kwota obniżonych i cofniętych świadczeń chorobowych w tym okresie wyniosła 188 mln 726 tys. zł. 

– Niezwykle pomocne w ujawnianiu nieprawidłowości są elektroniczne zwolnienia lekarskie, które obowiązują od grudnia 2018 roku. Umożliwiają one ZUS-owi bieżącą weryfikację wpływających zwolnień oraz szybką reakcję na występujące nieprawidłowości. Często informacje o niewłaściwym wykorzystaniu zwolnienia ZUS otrzymuje od pracodawców lub „życzliwych” — przyznaje rzecznik prasowy.

Co ludzie robią na zwolnieniach? 

Nadal najczęściej zwolnienie lekarskie traktowane jest jako forma urlopu, co skutkuje wyjazdami np. zagranicznymi.

Równie często na zwolnieniu wykonują prace zarobkowe.

• W województwie kujawsko-pomorskim wśród osób, które musiały zwrócić zasiłek chorobowy, znalazła się logopeda, która na zwolnieniu przyjmowała pacjentów w swoim gabinecie.
• Inna osoba pełniła dyżur w placówce medycznej, korzystając z opieki nad dzieckiem. Przyłapana została również właścicielka salonu fryzjerskiego, która zamiast się kurować, przyjmowała klientki.
• Inne przykłady niewłaściwego korzystania ze zwolnienia lekarskiego obejmują budowę garażu na własnej posesji, prace na budowie remizy, obsługę parkingu przy hotelu, a nawet tańce po urazie kręgosłupa na imprezie towarzyskiej.

— Osoby, które niewłaściwie korzystają ze zwolnienia lekarskiego, muszą liczyć się z utratą prawa do zasiłku chorobowego za cały okres kontrolowanego zwolnienia. W takich przypadkach ZUS wstrzymuje wypłatę świadczenia, a jeśli zostało już wypłacone, nakazuje jego zwrot — wyjaśnia Krystyna Michałek. — Natomiast w przypadku kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy, jeśli okaże się, że osoba kontrolowana przez lekarza orzecznika ZUS jest już zdrowa, dochodzi do skrócenia zwolnienia lekarskiego. W takiej sytuacji ubezpieczony zachowuje prawo do zasiłku chorobowego tylko do dnia badania — dodaje.

Czy pracodawca może skontrolować zwolnienie lekarskie?

Warto przypomnieć, że kontrolę wykorzystywania zwolnień lekarskich mogą przeprowadzić także pracodawcy, którzy zatrudniają powyżej 20 ubezpieczonych. Najczęściej takie kontrole wykonują w ich imieniu pracownicy działu kadr.